W październiku 2019 roku będzie miał miejsce Nadzwyczajny Miesiąc Misyjny z okazji setnej rocznicy opublikowania przez Benedykta XV Listu Apostolskiego Maximum illud. Dokument ten pragnął rozbudzić w całym Kościele świadomość obowiązku misyjnego.
Ogłaszając planowany na październik 2019 roku Nadzwyczajny Miesiąc Misyjny papież Franciszek zaznaczył, że ma się on przyczynić do rozbudzenia świadomość missio ad gentes i podjąć z nową energią przemianę misyjną życia i duszpasterstwa. Chodzi o to, aby wszystkim wiernym leżało naprawdę na sercu głoszenie Ewangelii i przekształcenie ich wspólnot w rzeczywistości misyjne i ewangelizacyjne; aby rozwinęło się umiłowanie misji, będących “umiłowaniem Jezusa, ale jednocześnie miłością do Jego ludu”.
Publikujemy tekst listu:
CZCIGODNEMU BRATU KARDYNAŁOWI FERNANDO FILONIEMU, PREFEKTOWI KONGREGACJI DS. EWANGELIZACJI NARODÓW
30 listopada 2019 r. będziemy obchodzili setną rocznicę promulgacji Listu Apostolskiego Maximum illud, którym Benedykt XV pragnął nadać nowy impuls odpowiedzialności misyjnej głoszenia Ewangelii. Był rok 1919: pod koniec straszliwej wojny światowej, którą nazwał “bezsensowną rzezią” (1), Papież dostrzegał potrzebę ewangelicznego przekwalifikowania misji w świecie, aby została oczyszczona z wszelkiego zanieczyszczenia kolonialnego i trzymała się z dala od tych dążeń nacjonalistycznych i ekspansjonistycznych, które spowodowały wiele katastrof. “Kościół Boży jest powszechny i nie jest obcy żadnemu ludowi ani narodowi”(2) – pisał, zachęcając także do odrzucenia wszelkich form interesowności, ponieważ tylko przepowiadanie i miłość Pana Jezusa, upowszechniane świętością życia i dobrymi uczynkami są motywem misji. W ten sposób Benedykt XV nadał więc szczególny impuls missio ad gentes, starając się za pomocą narzędzi pojęciowych i komunikacyjnych używanych w tym okresie rozbudzić, szczególnie wśród duchowieństwa, świadomość obowiązku misyjnego.
Odpowiada on na nieustanne wezwanie Jezusa: “Idźcie na cały świat i głoście Ewangelię wszelkiemu stworzeniu!” (Mk 16,15). Posłuszeństwo temu poleceniu Pana nie jest dla Kościoła opcją: jest jego “niezbędnym zadaniem”, jak to przypomina Sobór Watykański II (3) Kościół “z natury swojej jest misyjny”(4) “Obowiązek ewangelizacji należy uważać za łaskę i właściwe powołanie Kościoła; wyraża on najprawdziwszą jego właściwość. Kościół jest dla ewangelizacji”(5). Aby odpowiedzieć na tę tożsamość i głosić Jezusa, ukrzyżowanego i zmartwychwstałego dla wszystkich, Zbawiciela żyjącego, Miłosierdzie zbawiające, Sobór stwierdza ponadto, że “Kościół powinien pod wpływem Ducha Chrystusowego kroczyć taką samą drogą, jaką postępował Chrystus, to znaczy drogą ubóstwa, posłuszeństwa, posługi i poświęcenia siebie”(6) to znaczy, by naprawdę przekazywał Pana “zasadę i wzór tej odnowionej, napełnionej braterską miłością, uczciwością i pokojowym duchem ludzkości, do której wszyscy tęsknią”(7).
To co leżało na sercu Benedyktowi XV niemal sto lat temu i to, co nam przypomina dokument soborowy od ponad pięćdziesięciu lat jest niezmiennie aktualne. Dziś, tak jak wówczas “Kościół posłany przez Chrystusa celem objawienia i udzielenia miłości Bożej wszystkim ludziom i narodom, jest świadomy tego, że ma jeszcze do wypełnienia ogromne dzieło misyjne”(8). W tym względzie, Jan Paweł II zauważył, że “Misja Chrystusa Odkupiciela, powierzona Kościołowi, nie została jeszcze bynajmniej wypełniona do końca”, i że “gdy obejmujemy spojrzeniem ludzkość, przekonujemy się, że misja Kościoła dopiero się rozpoczyna i że w jej służbie musimy zaangażować wszystkie nasze siły”(9). Dlatego też, w słowach, na które chciałbym obecnie zwrócić uwagę wszystkich, wezwał Kościół do “odnowy zaangażowania misyjnego”, w przekonaniu, że misje “odnawiają Kościół, wzmacniają wiarę i tożsamość chrześcijańską, dają życiu chrześcijańskiemu nowy entuzjazm i nowe uzasadnienie. Wiara umacnia się, gdy jest przekazywana! Nowa ewangelizacja ludów chrześcijańskich znajdzie natchnienie i oparcie w oddaniu się działalności misyjnej”(10).
W adhortacji apostolskiej Evangelii gaudium, zbierając owoce XIII Zwyczajnego Zgromadzenia Ogólnego Synodu Biskupów, zwołanego, aby zastanowić się nad Nową ewangelizacją dla przekazu wiary chrześcijańskiej, pragnąłem ponownie przedstawić całemu Kościołowi takie pilne powołanie: “Jan Paweł II zachęcił nas do uznania, że «należy troszczyć się żywo o przepowiadanie» skierowane do tych, którzy stoją z dala od Chrystusa, «gdyż jest to pierwsze zadanie Kościoła». Działalność misyjna «stanowi także dziś największe wyzwanie dla Kościoła», a «sprawa misji winna być na pierwszym miejscu». Co by się stało, gdybyśmy rzeczywiście potraktowali te słowa na serio? Po prostu uznalibyśmy, że działalność misyjna stanowi paradygmat każdego dzieła Kościoła”(11).
To, co chciałem wyrazić, wydaje mi się po raz kolejny niemożliwe do odłożenia na później: “ma znaczenie programowe i poważne konsekwencje. Mam nadzieję, że wszystkie wspólnoty znajdą sposób na podjęcie odpowiednich kroków, aby podążać drogą duszpasterskiego i misyjnego nawrócenia, które nie może pozostawić rzeczy w takim stanie, w jakim są. Obecnie nie potrzeba nam «zwyczajnego administrowania». Bądźmy we wszystkich regionach ziemi w «permanentnym stanie misji»”(12). Nie bójmy się podejmować, z ufnością w Bogu i wielką odwagą “«opcji misyjnej», zdolnej przemienić wszystko, aby zwyczaje, style, rozkład zajęć, język i wszystkie struktury kościelne stały się odpowiednią drogą bardziej dla ewangelizowania współczesnego świata, niż do zachowania stanu rzeczy. Reformę struktur, wymagającą nawrócenia duszpasterskiego, można zrozumieć jedynie w następujący sposób: należy sprawić, by stały się one wszystkie bardziej misyjne, by duszpasterstwo zwyczajne we wszystkich swych formach było bardziej ekspansywne i otwarte, by doprowadziło pracujących w duszpasterstwie do nieustannego przyjmowania postawy «wyjścia» i w ten sposób sprzyjało pozytywnej odpowiedzi ze strony tych wszystkich, którym Jezus ofiaruje swoją przyjaźń. Jak mówił Jan Paweł II do biskupów Oceanii: «wszelka odnowa Kościoła musi mieć misję jako swój cel, by nie popaść w pewnego rodzaju kościelne zamknięcie się w sobie»”(13).
List apostolski Maximum illud, zachęcał z duchem proroczym i ewangeliczną odwagą, aby wyjść poza granice narodów, żeby dawać świadectwo zbawczej woli Boga poprzez powszechną misję Kościoła. Zbliżające się stulecie jego opublikowania niech będzie bodźcem do przezwyciężenia powracającej pokusy, która czai się za wszelką introwersją kościelną, za wszelkim autoreferencyjnym zamknięciem w swoich bezpiecznych granicach, za każdą formą pesymizmu duszpasterskiego, za wszelką bezpłodną tęsknotą za przeszłością, abyśmy się otworzyli na radosną nowość Ewangelii. Także w naszych czasach, rozdartych tragediami wojny i zagrożonych smutną chęcią podkreślania różnic i wzniecania konfliktów, niech do wszystkich z odnowionym zapałem niesiona będzie Dobra Nowina, że w Jezusie przebaczenie zwycięża grzech, życie pokonuje śmierć a miłość strach, pobudzając do ufności i nadziei.
Z tymi uczuciami, akceptując propozycję Kongregacji ds. Ewangelizacji Narodów, ogłaszam w październiku 2019 roku Nadzwyczajny Miesiąc Misyjny, aby bardziej rozbudzić świadomość missio ad gentes i podjąć z nową energią przemianę misyjną życia i duszpasterstwa. Można się na ten miesiąc dobrze przygotować także poprzez misyjny miesiąc październik przyszłego roku (2018), aby wszystkim wiernym leżało naprawdę na sercu głoszenie Ewangelii i przekształcenie ich wspólnot w rzeczywistości misyjne i ewangelizacyjne; aby rozwinęło się umiłowanie misji, będących “umiłowaniem Jezusa, ale jednocześnie miłością do Jego ludu”(14).
Tobie, Czcigodny Bracie, Dykasterii, której przewodniczysz i Papieskim Dziełom Misyjnym powierzam zadanie rozpoczęcia przygotowania tego wydarzenia, zwłaszcza poprzez szerokie uczulenie Kościołów partykularnych, Instytutów Życia Konsekrowanego i Stowarzyszeń Życia Apostolskiego, a także stowarzyszeń, ruchów, wspólnot i innych instytucji kościelnych. Niech Nadzwyczajny Miesiąc Misyjny będzie intensywnym i owocnym wydarzeniem łaski, aby promować inicjatywy oraz nasilić w szczególności modlitwę – duszę wszelkiej misji – głoszenie Ewangelii, rozważania biblijne i teologiczne na temat misji, dzieła miłosierdzia chrześcijańskiego i konkretne działania współpracy i solidarności między Kościołami, aby rozbudził się entuzjazm misyjny i aby nigdy nas z niego nie okradziono (15).
FRANCISZEK
Watykan, 22 października 2017 roku
XXIX Niedziela Zwykła
Wspomnienie św. Jana Pawła II
Światowy Dzień Misyjny
UMIEŚCIĆ MISJĘ JEZUSA W SERCU KOŚCIOŁA
LIST PREFEKTA KONGREGACJI DS. EWANGELIZACJI NARODÓW KARD. FERNANDO FILONI PRZYGOTOWUJĄCY NADZWYCZAJNY MIESIĄC MISYJNY
Kongregacja ds. ewangelizacji narodów
Prot. Nr. 4364/17
Drodzy Bracia i Siostry,
Przełożeni i Przełożone Generalni Instytutów Życia Konsekrowanego i Stowarzyszeń Życia Apostolskiego,
otrzymawszy zaproszenie, które zostało skierowane do mnie przez Ojca Świętego w liście z 22 października 2017 roku, pragnę podzielić się z wami i z waszymi wspólnotami kilkoma refleksjami i propozycjami dotyczącymi obchodów Nadzwyczajnego Miesiąca Misyjnego w październiku 2019 roku.
W centrum tej inicjatywy, która dotyczyć będzie całego Kościoła powszechnego, stoi modlitwa, świadectwo i refleksja na temat centralnej roli missio ad gentes jako postawy stałego posłania na pierwotną ewangelizację (Mt 28,19). Zaangażowanie na rzecz osobistego i wspólnego nawrócenia do Jezusa Chrystusa ukrzyżowanego, Zmartwychwstałego i żyjącego w swoim Kościele, przyczyni się do odnowy zapału i pasji świadczenia, poprzez orędzie i życie chrześcijańskie, Ewangelię życia i radość paschalną (Łk 24, 46-49). Misja Kościoła realizowana w kontekstach ludzkich, religijnych i kulturowych ciągle nie do końca przesiąkniętych Ewangelią, zakłada, że przekaz wiary może rodzić style życia osobistego, kultury i sposoby współżycia społecznego, pozbawione ewangelicznej radości i wartości chrześcijańskich. Wiara chrześcijańska znajduje swój wyraz jako autentyczna misja wtedy, gdy jest całkowicie zaangażowana w dzieło zbawiania świata. Świadectwo miłosierdzia, zaangażowanie na rzecz sprawiedliwości i pokoju, dialog międzykulturowy z innymi tradycjami religijnymi w integralnym szacunku dla ludzkiego życia i jego godności, zwłaszcza osób najbardziej ubogich, kształtują misję Kościoła wokół orędzia o Zmartwychwstaniu Jezusa Chrystusa.
Missio ad gentes, wskazana przez Evangelii gaudium jako paradygmat zwyczajnej działalności duszpasterskiej całego Kościoła (EG 15), stanowi to, co Papież Franciszek proponuje postawić w centrum upamiętnienia 100-lecia Listu Apostolskiego Maximum Illud, jego czcigodnego Poprzednika Papieża Benedykta XV (30 listopada 1919 r.) Chodzi o to, by „umieścić misję Jezusa w sercu samego Kościoła, przemieniając ją w kryterium pozwalające zweryfikować skuteczność jego struktur, efekty pracy, produktywność jego urzędników i radość, jaką zdolni są oni wzbudzać. Ponieważ bez radości nikogo nie można przyciągnąć. Ojciec Święty wskazał na cztery wymiary, jako sposoby przygotowania i dobrego przeżywania Nadzwyczajnego Miesiąca Misyjnego 2019, aby przezwyciężone zostały rozdział i przeciwstawianie zwykłego duszpasterstwa i misji, pomiędzy wyzwaniami dotyczącymi ewangelizacji w kontekstach dawniej chrześcijańskich, a dzisiaj obojętnych i zeświecczonych, a missio ad gentes prowadzoną w kulturach i regionach, które pozostają nadal poza wpływem Ewangelii (EG 14).
Tymi wymiarami są:
• Osobiste spotkanie z Jezusem Chrystusem żyjącym w swoim Kościele: w Eucharystii, w Słowie Bożym, modlitwie osobistej i wspólnotowej.
• Świadectwo: święci, męczennicy misji i wyznawcy wiary, którzy pozostają wyrazem Kościołów rozproszonych w świecie.
• Formacja: biblijna, katechetyczna, duchowa i teologiczna w kierunku missio ad gentes.
• Miłosierdzie misyjne: rozumiane jako materialne wsparcie ogromnej pracy ewangelizacyjnej, misji ad gentes i formacji chrześcijańskiej Kościołów najbardziej potrzebujących.
Sugeruję, aby wasze wspólnoty, stosownie do charyzmatu właściwego dla każdej z nich, spróbowały określić, w najbardziej odpowiednich i stosownych formach, sposoby przeżywania i kształtowania się przez te wymiary, dla dobra odnowionego nawrócenia na rzecz misji Jezusa.
W tym czasie przygotowania proponuję, aby monastyczne i klauzurowe wspólnoty kontemplacyjne poświęciły się akcji modlitwy i refleksji, która mogłaby dopomóc Kościołom lokalnym, wiernym i pasterzom w ich zadaniu nawrócenia i misji. Pośród tego świata, wy, Drodzy Bracia i Siostry, dzięki chrzcielnemu radykalizmowi waszego kontemplacyjnego powołania, jesteście skutecznym znakiem synowskiej przynależności do Boga każdego mężczyzny i niewiasty. Przeżywając w zwyczajny sposób codzienność klasztorów i wspólnot, aktualizujecie istotę życia chrześcijańskiego, która stanowi serce misji, każdego głoszenia i świadectwa ewangelicznego. Do naszych braci mnichów i naszych sióstr klauzurowych musimy odnosić się, aby cała ludzkość i świat, zdołały przemienić się w misję dla Chrystusa i Jego Kościoła, na chwałę Boga Ojca.
Papieskie Dzieła Misyjne (PDM) wraz z Kongregacją ds. Ewangelizacji Narodów są bezpośrednio zaangażowane w prace przygotowawcze i organizację Nadzwyczajnego Miesiąca Misyjnego. Dyrektorzy krajowi i diecezjalni PDM, obecni i działający w Kościołach lokalnych, proszeni są o to, by współpracowali z wami, aby ta inicjatywa zaproponowana przez Ojca Świętego mogła służyć odnowie fascynacji Ewangelią, gorliwości i zapałowi misjonarskiemu naszych Kościołów. Wydawało mi się stosowne poprosić Międzynarodowy Sekretariat Papieskiej Unii Misyjnej (PUM), aby koordynował działania przygotowawcze, formacyjne i przebieg Nadzwyczajnego Miesiąca Misyjnego. Oprócz tego, we współpracy z Papieskim Uniwersytetem Urbaniańskim planowane są chwile refleksji nad formacją teologiczno-misjologiczną na poziomie międzynarodowym i kontynentalnym.
W niedalekiej przyszłości zostaną wysłane pewne sugestie i wskazania wraz z tekstami i refleksjami, które będąc owocem szerokiej konsultacji chrześcijan z całego świata, będą służyły jako inspiracja, zachęta i podpowiedź do kreatywności Kościołów lokalnych. W odpowiednim czasie zostanie przekazana także informacja o obchodach pod przewodnictwem Ojca Świętego, zaproponowanych jako wydarzenia dla Kościoła powszechnego, które będą angażować bezpośrednio Kościół, który żyje w Rzymie.
Na koniec proszę was o wskazanie postaci świadków misyjnych, synów i córek waszych instytutów, którzy wyróżniali się swoim świadectwem chrześcijańskim i cieszą się sławą świętości w waszych wspólnotach i Kościołach, którym w sposób przykładny służyli. Dobrze byłoby przysłać kilka ich biografii. Będę wam również wdzięczny jeśli zechcecie wskazać kogoś z waszych sióstr i braci, kto mógłby pomóc w wypracowaniu tekstów duchowej medytacji misyjnej, wychodzących od Pisma Świętego. Proszę, byście z łaski swojej zechcieli przesłać te wskazania i inne sugestie do Międzynarodowego Sekretariatu PUM (october2019@ppoomm.va)
W tym okresie Adwentu, zawierzamy te nasze przygotowania opiece Maryi Dziewicy, Królowej Apostołów, św. Franciszkowi Ksaweremu i Teresie od Dzieciątka Jezus, bł. Pawłowi Manna. Życząc obfitych owoców nawrócenia ku Chrystusowi na rzecz misyjnego dzieła Kościoła, serdecznie was pozdrawiam.
Watykan, 3 grudnia 2017 r.
Kard. Fernando Filoni
Tłumaczenie: CSsR