Watykan (Fides): Za „L’Osservatore Romano” publikujemy przemówienie Sekretarza Kongregacji ds. Nauki Wiary, abp. Angelo Amato podczas inauguracji Roku Akademickiego 2007/08 w instytucie Teologicznym w Asyżu.
„Deklaracja Dominus Jezus, a religie” abp. Angelo Amato, Sekretarz Kongregacji Nauki Wiary , cz. II
Po 10 latach nadal aktualna jest wypowiedź międzynarodowej Komisji Teologicznej, która w swoim dokumencie „Chrześcijanin i Religie” (1997) twierdziła:
Teologia religii nie posiada jeszcze określonego jednoznacznie epistemologicznego statusu (La Cicilta Cattolica, 148 (1997)). W każdym bądź razie dąży ona do interpretacji religii w świetle Słowa Bożego i z perspektywy tajemnicy Zbawienia Chrystusa i jego Kościoła.
Wśród zaproponowanych trzech modeli, obowiązuje pod względem teologicznym tzw. inkluzywny, nawiązujący do tekstów II Soboru Watykańskiego (por. Lumen Gentium, nr. 16-17; Ad Gentes, nr. 3,7,8,11,15; Nostra aetate, nr 2; Gaudium et spes, nr 22).
Model ten ukazuje perspektywę chrystocentryczno-trynitarną, z Jezusem jako Zbawicielem ludzkości (Dz. 4,12; 1 Tim 2, 4-6)
Interpretacja ta posiada jednak naleciałości modelu pluralistycznego, który odrzucając jedyność chrześcijaństwa proponuje teologię pluralistyczną religii, negując zbawczą powszechność chrześcijańskiego objawienia i tajemnicy Jezusa Chrystusa.
Model ten bazuje głównie na dwóch ideologicznych podstawach: absolutnym relatywizmie jako jedynej możliwości wyrażenia całej prawdy i religijnym pluralizmie jako jedynej drogi opisania niewypowiedzianej Tajemnicy Boga.
Będąc kontynuacją treści II Soboru Watykańskiego i Encykliki Redemptoris Missio Jana Pawła II Deklaracja Dominus Jesus Kongregacji Nauki Wiary, wydana podczas Wielkiego Jubileuszu r. 2000 jest właściwą odpowiedzią Magisterium Kościoła na chrześcijańską teologię religijnego pluralizmu, która jest dość słabym owocem myśli postmodernistycznej kwestionującym podstawową prawdę wiary.
Deklaracja wychodząc z faktów biblijnych na nowo potwierdza, iż powszechna misja Kościoła rodzi się z nakazu Jezusa Chrystusa i realizuje się w historii poprzez głoszenie Trójjedynego Boga, tajemnicy zbawczej Słowa Wcielonego i tajemnicy Kościoła jako wydarzeń niosących zbawienie całej ludzkości, co stanowi podstawową treść wyznania wiary chrześcijańskiej ( Nicea – Konstantynopol) , które do czasów obecnych wypowiadane jest podczas liturgii niedzielnej i z okazji większych uroczystości.
Deklaracja zawiera treści, poruszane już wcześniej przez papieża Jana Pawła II. Otóż misja uniwersalna u schyłku drugiego tysiąclecia, pomimo iż Kościół z odwagą i wiernie głosił Ewangelię Jezusa, nie została wypełniona do końca.
Jest faktem, iż ludzkość żyje obecnie w atmosferze pluralizmu religii, a Kościół katolicki, nawet jeśli nie odrzuca nic z tego, co w religiach prawdziwe jest i święte (Nostra Aetate, 2) musi podejmować na nowo misję ewangelizacji, której elementem jest również dialog międzyreligijny.
W praktyce i teoretycznej refleksji nad dialogiem „nieustanne przepowiadanie misyjne Kościoła jest dzisiaj zagrożone przez teorie relatywistyczne, które usiłują usprawiedliwić pluralizm religijny nie tylko de facto, lecz także de iure (czyli jako zasadę)”.
Deklaracja Dominus Jezus jest odpowiedzią na tę teorię. Odpiera jej założenia i odrzuca jej wnioski. Prezentuje założenia natury filozoficznej i teologicznej, leżące u podstaw pluralistycznych poglądów: przekonanie, ze prawda boża nie może zostać ujęta i wyrażona nawet przez chrześcijańskie objawienie; postawa relatywistyczna według której, to co jest prawdą dla jednych, może nie być prawdą dla innych; radykalne przeciwstawienie logicznej mentalności zachodniej symbolicznej mentalności wschodniej; przyjęcie rozumu jako jedynego źródła poznania, co wiąże się z trudnością w zrozumieniu i przyjęciu obecności wydarzeń ostatecznych i eschatologicznych w historii; odrzucenie metafizycznego wymiaru historycznego tajemnicy Wcielenia, teologiczny eklektyzm, interpretacja Pisma Świętego bez odniesienia do tradycji i Magisterium Kościoła. (DI nr 4).
Deklaracja została zatwierdzona przez Ojca świętego formułą, która zachowała szczególną aktualność: „Papież Jan Paweł II (…) kierując się niezawodną wiedzą i działając na mocy swej władzy apostolskiej zatwierdził i uprawomocnił niniejszą Deklarację oraz polecił jej opublikowanie.” (DJ nr 23)
Dokument posiada więc uniwersalny i pouczający charakter.. Zawiera boskie i katolickie prawdy wiary i prawdy doktrynalne, których należy przestrzegać.
Podczas modlitwy Anioł Pański, 1 października 2000 r. Ojciec Święty dał wyraźny znak poparcia dla Deklaracji: „U szczytu Roku Jubileuszowego Deklaracją Dominus Jesus – „Jezus jest Panem” – zaaprobowaną przeze mnie w specjalnej formie, chciałem zaprosić wszystkich chrześcijan do ponownego przylgnięcia do Niego w radości wiary, świadcząc jednomyślnie, że jest On także dzisiaj i jutro, „drogą, prawdą i życiem”. Nasze wyznanie Chrystusa jako jedynego Syna, przez którego my sami widzimy oblicze Ojca, nie jest arogancją, dyskredytującą inne religie, ale radosnym przyznaniem, że Chrystus ukazał się nam bez jakiejkolwiek zasługi z naszej strony. I to On jednocześnie na-uczył nas dawać to, co otrzymaliśmy, oraz oznajmić innym to, co dano nam, aby podarowana nam Prawda i Miłość, jaką jest Bóg, należały do wszystkich ludzi.
Wraz z Apostołem Piotrem wyznajemy, że „nie ma w żadnym innym imieniu zbawienia”. Deklaracja Dominus Jesus, idąc śladem Vaticanum II stwierdza, że przez to niechrześcijanom nie odmawia się zbawienia, ale pokazuje ona, że jego odwieczne źródło tkwi w Chrystusie, w którym połączyli się Bóg i człowiek. Bóg oświeca wszystkich w sposób odpowiadający ich sytuacji wewnętrznej i środowiskowej, dając im łaskę zbawienia sobie tylko znanymi. Dokument wyjaśnia zasadnicze elementy chrześcijańskie, które nie przeszkadzają dialogowi, ale ukazują jego podstawy, gdyż dialog bez fundamentów byłby skazany na wyrodzenie się w puste wielosłowie.” (Jan Paweł II, Modlitwa Anioł Pański, 1 października 2000 r.
(Fides, 15.02.2008)
Tłum. U. Siniarska